Arıların kışı nasıl geçirdiklerini, kovanda mevcut gıda miktarını, ana arının var olup olmadığını, var ise yumurtlama durumunu, işçi arı miktarını, kovanda küflü petek olup olmadığını, kovanlarda hastalık ve zararlıların bulunup bulunmadığını kontrol etmek için kovanı açıp muayene etmek gerekir.
İlkbahar bakımında dikkat edilmesi gereken hususlar;
1- İlk Kontrol ve Zamanı: Kışlatılan kolonilerin ilk kontrolleri, havaların yeteri derecede ısındığı, erik ağaçlarının çiçek açtığı andan itibaren güneşli, açık ve sakin bir günde sıcaklığın gölgede 16-20 ˚C olması halinde saat 11 ile 14 arası yapılır.
2- Dip Tahtası Kontrolü ve Temizliği: Arıların uçuşa çıktıkları zamanlarda kovan dip tahtası temizliği yapılır. Dip tahtası üzerinde görülen kırıntı ve artıklar incelenerek, koloninin durumu hakkında bilgi edinilir. Kovanların temizliği hava sıcaklığı 16-20˚C civarında günün ılık ve güneşli saatlerinde yapılmalıdır.
3- Çerçeve Kontrolü: Küflü aşırı esmerleşmiş ve kırık petekli çerçeveler kovandan çıkartılarak yerine önceki yıldan kalan temiz çerçeveler yerleştirilir. İşlenmiş petek yoksa verilecek temel petekli çerçeve en sona konur. Eğer kovan içindeki mevcut arı miktarı çerçeveleri dolduramıyorsa boş çerçeveler alınarak alana daraltılır.
4- Ana Arı Kontrolü: Kontrollerde ana arı görünmez ise günlük yumurta durumuna bakılır. Günlük yumurta mevcut ise ana arıda mevcuttur. Ana arı yoksa yeni bir ana arı verilmelidir ya da başka bir koloni ile birleştirilmelidir.
5- Besin Mevcudiyetinin Kontrolü: Kovan içerisindeki bal ve polen miktarına bakılmalıdır. Erken ilkbaharda yapılan kontrollerde besin stokunun yetersiz olduğu durumlarda bal ve pudra şekerinden yapılan kek veya koyu şurupla besleme daha uygundur.
6- Hastalık ve Parazit Kontrolü: Yıl boyunca görülebilecek nosema, yavru çürüklüğü ve paraziter hastalıklara karşı dikkatli olunmalıdır.
7- İlkbahar Beslemesi: Kovan içindeki gıda kaynaklarının kalite ve miktar olarak yetersiz olması durumunda ve yavru gelişimini teşvik için yapılan bir uygulamadır. İlkbahar yemlemesinde hava sıcaklığı önemli bir faktördür. Hava soğuksa şurup koyu olmalı ve petek gözlerine doldurulmalıdır. Bu şuruplama sadece yumurtlamaya teşvik için yapılır. Şuruplama akşam üzeri geç saatlerde yapılmalıdır.
8- Oğul ve Oğul Önleme: Oğul, bal arılarında nesli devam ettirmek için koloni fertlerinin bir kısmının ana arı ile birlikte kovandan ayrılarak yeni bir aile teşkil etmesine denir. Oğul veren kolonilerin gücü zayıflayacağından yeterli miktarda bal üretmek mümkün değildir. Arı kolonisinin kovana sığmayacak kadar çoğalması kolonide yavru yetiştirecek ve bal depolayacak yerin kalmaması, yeterli havalandırmanın bulunmayışı, koloni içinde sıcaklığın artması, ana arının yaşlı olması, oğul vermeyi destekler. Bunun önlenmesi gerekir.
