Balın Şekerlenmesi veya Krem Bal
Öncelik olarak hak olarak bir balı donmuş olarak gördüğümüz zaman işte bu şekerli bal yaftasını hemen yapıştırıyoruz ama burada büyük bir bilgi eksikliği yaparak yanlış yapıyoruz. Şekerli bal, şeker gibi olur yada şekersiz olan bal ise öylece kalacak diye bir durum yok. Burada önemli olan balın nerede ve kim tarafından ve hangi bitki florasından elde edildiğidir.
Balın şekerlenmesine etki eden arıların bal topladığı çiceklerden tutun, balın saklanması ve gerçek ürün olup olmadığına kadar bir çok etken önemlidir. Çünkü bal gerekli oda koşullarından saklanmaz ise donabilir.
Peki Bal Neden Şekerlenir?
1) Arıların toplamış olduğu balın flora çeşiti (tek çeşit ve çok çeşit olmasına göre değişir hızı)
Genel olarak arılar hangi çicekten bal topluyorsa balın kristalize olma durumu ona göre değişir. Örneğin, kestane balı daha geç olurken, ayçicek balı daha hızlı bir şekilde olmaktadır. Normal çeşitli çicek balı ise normal koşullarda kristalize olur. Ayçiçeği, yonca, kavun, karahindiba, pamuk balları çok çabuk şekerlenirken akasya, hardal, orman gülü ve salgı balları geç şekerlenir. Adaçayı balı yıllarca şekerlenmeden kalabilir.
2) Bal saklandığı oda koşulları (soğuk ve sıcak durumu balın görünürlüğü değiştirir)
Gerekli oda sıcaklığında saklanmaz ise bal belli bir zaman sonra hızlı ve yavaş donmaya başlar. Balın kristalleşmesini önlemek için bazı yöntemler önerilse de çoğu ya yasal değildir ya da pratik uygulamadan uzaktır. Uygulanabilecek en basit yöntem balın önce oC’da 5 hafta bekletilmesi sonra da 14 oC’da saklanmasıdır. Tüketiciler, istediklerinde kristalize olan balı sıvı hale getirmek için bal kabını, sıcaklığı 38 oC geçmeyen ılık su içinde tutabilirler.
Bazı tanım ve hükümleri “Bal standardı” bölümünde verilen 2000/39 sayılı “Bal Tebliği”nde kristalize bal “kristalizasyon metotlarının herhangi birine tabi tutularak veya balın kristalleşmesi için herhangi bir işleme tabi tutulmaksızın tamamen veya kısmen şekerleşmiş, krema ve fondan kıvamdaki bal” şeklinde tanımlanmıştır. Görüldüğü gibi balın şekerlenmesi bozulma olmayıp balın elde edildiği bitkisel kaynağa göre oluşabilen doğal bir olaydır. Ancak tüketicilerin çoğu kristalize olan balı bilgisizlik sonucu hileli bal olarak düşünürler. Bu yanılgı, ülkemizde özellikle süzme bal pazarlamasında sıkıntılara yol açmaktadır. Gerçek olan, pek çok doğal ve kaliteli balın çok çabuk hatta süzme aşamasından hemen sonra bile şekerlenmeye başlayabileceğidir.
Balın şekerlenip şekerlenmemesi üzerine; balın su, glikoz ve früktoz oranları, balın depolanma sıcaklığı, depolama sıcaklığının dalgalanması ve balda bulunan polen gibi katı partiküllerin miktarı etkili olmaktadır. Balın früktoz oranı düşerken glikoz oranının artması şekerlenmeyi destekler. Ancak, son yapılan çalışmalarda balın şekerlenme eğiliminin belirlenmesinde daha çok glikoz/su oranı üzerinde durulmaktadır. Buna göre, glikoz/su oranı 1.7’den daha düşük balların şekerlenmediği, bu oranın 2.1’den daha yüksek olan balların ise kısa sürede şekerlendiği bildirilmektedir.
Özellikle tüketicilerin bilgilendirilmesi yönünden tekrar etmek gerekirse, balın şekerlenmesi tamamen doğal bir olaydır ve balın kalitesini etkilemez. Batı ülkelerinde kristalize olmuş hatta özel yöntemlerle kristalleştirilip krem haline getirilmiş ballar zevkle tüketilirken ülkemizde bu tür ballara şüphe ile bakılması büyük bir yanılgı olup doğal ve kaliteli bala yapılabilecek en büyük haksızlıktır.
Bu yazılanlardan sonra gerçek bal ile sahte balı anlayabilir miyiz? Sorusu bir çok kişinin aklına gelecektir. Lakin, gerçek bal ile sahte balı yiyerek veya görerek anlamak çok zordur. Balın durumunu öğrenmek için mutlaka tahlil yaptırılması gerekiyor. Uzun yıllar gerçek bal tüketen kişiler belli yediği zaman aromasından ve tadından anlar ama buda kesin bir bilgi değildir. Gerçek bal alacaksanız çevrenizde tanıdığınız ve güvendiğiniz insanlardan alın. Ayrıca internet sitemizde bal satmak istiyorum veya bal fiyatları ile ilgili yazıların altında bal satışı yapan organik arıcılarımızda bulunmaktadır onlar ile de irtibata geçmenizi tavsiye edebiliriz. İlgili yazılar aşağıdadır;
Bal Satmak İstiyorum için; http://www.aricilik.com.tr/bal-satmak-istiyorum/
2016 Bal Fiyatları için; http://www.aricilik.com.tr/2016-yili-bal-fiyatlari/
